Dalton durft te vernieuwen

Onderwijs is voortdurend in beweging. Dat was voelbaar, hoorbaar en zichtbaar op het Daltonstudentencongres op 18 mei j.l. in Doetinchem. Prachtige uitwerkingen van de vijf kernwaarden die sinds 2012 op daltonscholen worden gehanteerd kwamen in aansprekende workshops en op een daltonmarkt aan bod. “Nieuw denken op basis van oude principes” noemden Wendy, Esmee en Danell, studenten van de Hanzehogeschool, dat in hun bijdrage.

Samenwerking

“Leerlingen werken samen met leraren en medeleerlingen aan hun leertaken en leren zo met zichzelf en elkaar om te gaan, hulp te geven en te ontvangen, in gesprek te gaan, en hun eigen belangen te plaatsen in de context van het algemeen belang” stelden Ilana, Carian, Sharon en Itsjilla. Deze studenten van de Hogeschool van Amsterdam gaven een boeiende workshop waarin bezoekers ervaring opdeden met onbekende coöperatieve werkvormen.

Vrijheid en verantwoordelijkheid

Lisa Stouten van Thomas More daagde collega-studenten tijdens haar workshop uit schoolvakken te integreren om zo betekenisvol aandacht te schenken aan maatschappelijke onderwerpen. Leerlingen krijgen tijdens haar ‘assignments’ de ruimte om te ontdekken en te experimenteren, maar worden ook geconfronteerd met hun keuzes en de resultaten daarvan. Ze ervaren zo dat wat ze denken, doen en zeggen invloed heeft op henzelf en hun sociale en fysieke omgeving. Door hier over te spreken wordt geleerd verantwoordelijkheid voor eigen beslissingen op te nemen.

Zelfstandigheid

“Zelfstandig leren en werken op een daltonschool is doelgericht en actief. Een databord met individuele en groepsdoelen kan dat visualiseren”, aldus Eva, Janna en Tajana van Hogeschool Utrecht. “En het kan dienen als start van het gesprek over wat een kind motiveert tot het aangaan van een taak. En dat daar een fixed of growth mindset onderligt, maakte Stephanie Bieshaar van de Thomas More duidelijk. Keuzevrijheid dwingt een leerling tot het nemen van zelfstandige beslissingen die voor hem en voor zijn omgeving effectief en verantwoord zijn.

Effectiviteit

Als leerlingen vrijheid en verantwoordelijkheid ervaren kunnen zij zelf hun schoolwerk plannen en uitvoeren. Daarmee neemt taakgerichte werktijd toe. Die taken moeten dan wel aangepast zijn op het niveau van de leerling. Hayet, Ruben en Sara van Hogeschool Amsterdam gaven deelnemers inzicht in hoe iedere leerling uitgedaagd kan worden en succes kan ervaren door de taxonomie van Bloom toe te passen.

Reflectie

“Nadenken over eigen gedrag en werk is een belangrijk onderdeel van het leerproces”, gaven Nino en Rosalie van Iselinge aan. Leerlingen schatten vooraf in hoe moeilijk en interessant een taak is, hoeveel tijd dit kost en op welke wijze die het best aangepakt kan worden. Tijdens en aan het einde van het werken aan de taak wordt dit vergeleken met de feitelijke beleving en het resultaat. “Kinderen zijn hier op vroege leeftijd toe in staat” beweerden de studenten. Ze gaven bezoekers tools om dit met kleuters op te pakken. Deeltijdstudenten Andrea en Ellen stonden stil bij de leraar door beeldtaal in te zetten en stil te staan bij metaforen en wat die voor jou en de ander betekenen. “Je kunt jezelf en collega’s aanzetten tot nadenken over wat er werkelijk toe doet, wat je raakt in onderwijs”. Alleen dan leidt de durf tot vernieuwen tot daden: het blijvend verbeteren van de daltonpraktijk.

Auteur en Beeld: Ester Alake-Tuenter is opleider aan Iselinge Hogeschool in Doetinchem. Samen met Rianne Tolsma organiseerde zij het zevende landelijke daltonstudentencongres.