De wording van een daltonlyceum

11 juli 2019 0 Reacties 2031 views

Hoe leuk is het om te bedenken op welke manier je les wilt gaan geven aan leerlingen die twee jaar later gaan starten in een nieuw schoolgebouw? Echt heel leuk! Deze inspirerende opdracht is uiteindelijk neergelegd bij een groep docenten en een teamleider binnen het Haarlemmermeer Lyceum in Hoofddorp.

Destijds is gekeken naar het toenmalige aanbod: regulier mavo-havo-vwo, TTO-vwo en Junior Studiehuis havo-vwo onderbouw. Uiteindelijk bleek het nieuwe gebouw ons een uitgelezen kans te bieden om een lyceum met daltononderwijs vanaf de onderbouw tot en met het eindexamen op te bouwen. Het Haarlemmermeer Lyceum Zuidrand is een openbare school. Voor alle leerlingen die voldoen aan de toelatingscriteria én die onze normen en waarden, zoals verantwoordelijkheid, tolerantie, hulpvaardigheid en eerlijkheid respecteren, is er een plek bij ons op school. Inmiddels zijn alle docenten en het management daltongeschoold en zijn wij voortdurend met elkaar in gesprek over ons onderwijs. Wij zijn doelgericht gaan werken en laten nu meer ruimte aan leerlingen, voor eigen keuzes en overleg.

Onze schoolcultuur is verweven met de enthousiaste inbreng van onze leerlingen. Heel veel van hen zijn actief binnen allerlei activiteiten van onze school en zij worden actief aangemoedigd met ons mee te denken. Helen Parkhurst wist het jaren geleden al: “Education is, after all, a co-operative task.”

Hieronder volgen enkele voorbeelden waarin de Dalton Way in ons onderwijs zichtbaar is.

LOOT-leerlingen

Als officieel erkende LOOT-school (voor topsporttalenten) kunnen onze topsporters rekenen op bijzondere faciliteiten. Wij merken dat ook deze leerlingen in staat zijn effectief gebruik te maken van de daltonuren. Mede hierdoor kunnen zij hun schoolcarrière goed combineren met hun sportieve ambities.

Daltonuren

Op de Zuidrand wordt gewerkt met daltonuren. Iedere dag staat er één daltonuur ingeroosterd voor alle daltonleerlingen. Tijdens dit uur kan een leerling zelf bepalen waar hij aan gaat werken, om zo effectief en plezierig mogelijk zijn eigen onderwijs vorm te geven. Er zijn drie verschillende type daltonuren:
• Dal-ZW-uren: dalton zelfstandig werkuren (DalZW). Tijdens een Dal-ZW-uur, gaat een leerling zelfstandig aan het werk voor een vak (of meerdere vakken) naar keuze. Ook kunnen ze in een Dal-ZW-uur eventueel samenwerken met andere leerlingen. Tijdens deze variant kan een (ouderejaars) leerling ook een vakspecifieke bijles geven aan een andere leerling.
• Dal-Vakuren: daltonvaklesuren als Dal-Ne, Dal-wi, Dal-bi, etc. Tijdens deze uren wordt er door een vakdocent extra uitleg gegeven. Soms zal dit aan de hele klas zijn, in andere gevallen wordt extra uitleg gegeven over vragen die leerlingen stellen. Bij het Dal-Vakuur kan een leerling ook zelfstandig aan het werk gaan, maar dan wel in stilte en met het schoolvak waar de leerling bij zit.
• Dal-SE-uren: Studium Excellentie uren. Tijdens deze uren worden verdiepings- en verbredingsmodules aangeboden door leraren vanuit verschillende vakken. Dit kunnen uiteenlopende onderwerpen zijn, zoals Griekse mythologie, Franse literatuurstudie, Amerikanistiek, Insektenhotel, onderzoeksprojecten bij bètavakken, retorica, theaterprojecten, cursus fotografie, postuum kostuum, Peer-intervisie of extra begeleiding van de LOOT-coördinator of de decaan. Daarnaast zullen lezingen, discussies, cursussen en podiumprogramma’s op het gebied van wetenschap, kunst en cultuur worden aangeboden om de aansluiting met hogescholen en universiteiten te bevorderen.

Kortom, door de daltonuren goed te benutten, kan een leerling zelf de effectiviteit van zijn of haar onderwijs verhogen, hulp krijgen waarbij dat nodig is en verdieping vinden waar de interesses liggen.

Daltonpas

De ‘dalton ik-doelen’ bieden ruimte voor individuele differentiatie. Leerlingen die cijfermatig hoog scoren of vergevorderd zijn met hun ik-doelen kunnen aanspraak maken op de Daltonpas. Als de leerling denkt lessen van een bepaald vak te kunnen missen, vraagt hij voor die uren een daltonpas aan. De leerling dient een plan in over wat hij tijdens die vrijgekomen lesuren gaat ontwikkelen of onderzoeken. Met toestemming van de docent krijgt de leerling met een Daltonpas tijdens reguliere lessen ruimte om het lesuur zelfstandig en naar eigen inzicht in te vullen. Dit kan zijn voor het reguliere curriculum, maar de zelfstandigheid kan ook benut worden in het kader van talentontwikkeling. Zo hebben twee leerlingen een boek geschreven en uitgegeven, waren twee jongens bezig met een bedrijfje (het maken van websites), maken twee meisjes een hulpwebsite rondom talen en zijn weer twee andere leerlingen dit jaar de uitdaging van het opzetten van een schoolkrant aangegaan. De Daltonpas wordt verleend na gezamenlijk overleg van de docenten en schoolleiding.

Peer2Peer

Op onze school vinden wij het belangrijk dat leerlingen elkaar helpen, goed kunnen samenwerken en van én met elkaar leren. Om dit mogelijk te maken, volgen ouderejaars leerlingen een training die opleidt tot Peer Leader, Peer Tutor en binnenkort ook Peer Buddy. Zo krijgen bijvoorbeeld de Leaders een actieve rol in de kennismakingsperiode in de brugklas en geven de Tutors bijlessen in de daluren. Tijdens intervisie laten wij de Peers met elkaar bespreken wat al goed gaat en wat beter kan. Hierdoor gaan zij zich verantwoordelijk voelen voor hun eigen leerproces én ook voor een goede sfeer op school en in hun eigen klas, waardoor zij met nog meer plezier naar school gaan.

de Molenaarsprijs

Om waardering te tonen aan hen die er in slagen de daltonwerkwijze zichtbaar te maken in onze school, wordt jaarlijks de Molenaarsprijs uitgereikt. De prijs gaat naar leerlingen en docenten die een masterclass, verdiepingsmodule of project hebben ontwikkeld of gekatalyseerd welke aantoonbaar uitstijgt boven wat gerekend kan worden tot het reguliere curriculum van de leerling of onderwijstaak van de docent. Iedereen kan nomineren en genomineerd worden. Leerlingen, ouders en medewerkers mogen hun stem uitbrengen. De winnaars, van de twee afgelopen jaren, zijn Retorica (2016) en Peer2Peer (2017). Twee mooie projecten die inmiddels verankerd zijn in onze organisatie. Beide dragen veel bij aan de prettige sfeer in de school en aan de sociale, persoonlijke en cognitieve ontwikkeling van vele leerlingen. De waardering die je krijgt, door de overhandiging van de prijs tijdens de schooljaarafsluiting waar alle successen van het schooljaar worden gevierd, voelt als een bekrachtiging van de door ons ingeslagen weg.

Goed op weg

Inmiddels is het daltononderwijs een solide basis geworden in leerjaar 1 tot en met 4. Dat is bekrachtigd door de visitatiecommissie die ons in maart 2017 een licentie voor 5 jaar heeft gegeven. Ons doel? Over twee jaar is onze gehele school ‘gedaltoniseerd’ en werken alle leerlingen en medewerkers als vanzelfsprekend op deze manier samen. Simpelweg omdat het bij ons past én omdat wij zien dat iedereen er beter van wordt!