(Meer) dalton in groep 3

De aanbeveling.

Is alles wel zo nieuw in groep 3?

Daltononderwijs blijkt doorgaans lastiger vorm te geven in groep 3 dan in de overige groepen van een daltonschool. Leerkrachten van groep 3 geven hier diverse redenen voor: de instructies in groep 3 kosten veel tijd, de kinderen kunnen de opdrachten nog niet lezen, kinderen komen zeer verschillend groep 3 binnen, het ene kind kan al vlot lezen en het andere kind heeft bijvoorbeeld nog moeite met het schrijven van zijn naam. Ook geven veel leerkrachten als reden aan: alles is nieuw in groep 3! Maar is alles wel zo nieuw?

In de groepen 1 en 2 doen de leerlingen al veel daltonvaardigheden op. Kleuters leren om zelfstandig aan het werk te gaan met een taak van het planbord en/of ze leren kiezen waar en waarmee ze gedurende de speel-/werktijd gaan spelen. Ze leren omgaan met uitgestelde aandacht wanneer de leerkracht even niet aanspreekbaar is, omdat er bijvoorbeeld een ‘kleine kring’ wordt georganiseerd voor een deel van de groep. Ook leren de kleuters dat de dag bestaat uit een bepaalde volgorde van activiteiten die na elkaar plaatsvinden, de dagplanning.

Volgens mij kun je de ingrediënten van een dag in groep 1 en 2 prima gebruiken om het daltononderwijs in groep 3 mee vorm te geven.

Via een dagplanning kan de leerkracht aangeven wanneer er voor wie een instructie of een reflectiemoment gepland is en wanneer er klassikale momenten zijn als buiten spelen, een gymles, een muziekles, etc. In diverse groepen 3 wordt al geëxperimenteerd met het werken met een dagplanning waarop met klokjes is aangegeven hoe laat voor wie een bepaalde activiteit is ingepland. Kinderen in groep 3 kunnen wellicht nog niet allemaal klok kijken, ze kunnen vaak al wel klokken met elkaar vergelijken.

Ook in groep 3 werken met taken

De leerlingen voor wie een bepaalde instructie niet is bedoeld (voor deze leerlingen is bijvoorbeeld een ander instructiemoment gepland) kunnen zelfstandig aan het werk met hun taak. Veel verwerkingsactiviteiten van Veilig Leren Lezen kunnen leerlingen zelfstandig en vaak zelfs in tweetallen uitvoeren. Deze verwerkingsactiviteiten kunnen prima een plek krijgen op de taak van de leerling. Deze verwerkingsactiviteiten zijn er op verschillende niveaus (denk aan: zon, maan, ster) waardoor de taak voor de leerling ook meer op maat gemaakt kan worden.

Naast het werken aan de taak zou je de leerlingen kunnen laten werken met het kiesbord. Wanneer de te kiezen activiteiten allemaal hetzelfde doel dienen, bijvoorbeeld ‘oefenen met splitssommen tot 10’, geef je de leerlingen direct ook de mogelijkheid om een eigen keuze te maken: welke activiteiten vind ik leuk om te doen en welke activiteiten helpen mij om beter te worden in het maken van splitssommen tot 10? De leerlingen zijn hierdoor tevens wat meer eigenaar geworden van hun eigen leerproces! Een (of meerdere) activiteit(en) van zo’n kiesbord zou(den) natuurlijk prima het spelen en werken in hoeken kunnen zijn; denk aan een ‘knikkerfabriek’ waar bakjes met knikkers aangevuld moeten worden tot 10 knikkers om vervolgens te kunnen verkopen in de winkel.

Daltononderwijs is net zo goed vorm te geven in groep 3 als in de overige groepen van de daltonschool!

Met de visitatie beoogt de NDV de daltonkwaliteit van daltonscholen te bewaken en bevorderen. Het rapport dat elke school na de visitatie ontvangt, bevat altijd enkele aanbevelingen ter verbetering van het daltononderwijs. DaltonVisie nodigt een daltonadviseur uit te bespreken hoe een schoolteam met zo’n aanbeveling aan het werk kan gaan.

Auteur en Beeld: Marrit Demmer is als onderwijskundige en daltonopleider verbonden aan de pabo van Saxion in Deventer