Eigenaarschap, meedenken en opdenken

Sinds oktober 2013 wordt er gewerkt met een nieuw visitatiekader. Inmiddels zijn er al veel daltonscholen mee gevisiteerd. Afgelopen jaren is er onderzoek gedaan naar dit nieuwe visitatiekader. Over de uitkomsten is ook in DaltonVisie (juni ’17) al geschreven. Een positieve uitkomst was het belang dat gehecht wordt aan eigenaarschap, meedenken en opdenken. Dat klinkt goed, maar wat houdt dit nu voor onze daltonscholen in?

Daltonkwaliteit is, volgens het onderzoek, in essentie af te leiden uit de mate van eigenaarschap op zowel leerling-, leraar- en schoolniveau. Leerlingen en leraren moeten de vrijheid krijgen en de ruimte nemen om te leren en te werken. Eigenaarschap is niet alleen van belang voor het vormgeven van het daltononderwijs, maar ook een vereiste voor het borgen en verbeteren ervan.

‘Maak een leerling ergens chef van en hij voelt de verantwoordelijkheid’ , stelt één van de bestuursleden van de NDV. ‘De leerling neemt dan de verantwoordelijkheid en zorgt ervoor dat hij zijn taak kan uitvoeren. Dat is eigenaarschap’.
Zo is het ook bij scholen. Directies en teams zijn zelf verantwoordelijk voor de visitatie en het visitatieverslag. Zij schrijven een verslag over hoe de school zich de afgelopen jaren heeft ontwikkeld, wat de parels zijn en waar nog verbeter- en ontwikkelpunten liggen. Er is geen afvinklijstje meer. Het gaat erom dat de school laat zien op welke wijze het daltononderwijs wordt vormgegeven.
Zelf heb ik in februari jl. met veel plezier een basisschool gevisiteerd, een school die opging voor een daltonlicentie. Bij het lezen van de stukken werd mijn nieuwsgierigheid gewekt en al bij binnenkomst was het eigenaarschap merkbaar bij de directeur, de leraren, leerlingen en de ouders.
Tijdens de visitatie heeft de commissie een school gezien die zich heeft ingespannen. De kernwaarden waren doordacht vormgegeven en de uitvoering vond overal en op alle niveaus plaats. Een fijne sfeer, kinderen die vrijheid en vertrouwen krijgen en zich op eigen niveau en met eigen inbreng ontwikkelen, mede mogelijk gemaakt door een enthousiast en bevlogen team en directeur. Leerlingen legden haarfijn uit hoe hun school werkt. Vol trots lieten ze hun portfolio zien met daarin de doelen waaraan ze werkten. Zelfs een kleuter vertelde al helder over de inhoud van haar portfolio.
Leraren namen initiatieven, handelden zelfstandig en vormden samen een team. Ze krijgen vrijheid en vertrouwen om het onderwijs vorm te geven en te ontwikkelen. Ze bespreken hun bevindingen, experimenten en voeren vernieuwingen in. Ze nemen hun verantwoordelijkheden en benutten elkaars talenten. Zo werden keuzeworkshops afgestemd op zowel de talenten van leraren, ouders en leerlingen. De leraren gingen gemakkelijk om met de veranderde werkplek, met kinderen uit andere groepen en lieten zien gezamenlijk verantwoordelijk te zijn. Dat zijn parels op de school.
Bij visitaties etaleren scholen hun parels, maar ook onderwerpen waar men nog mee worstelt en die in ontwikkeling zijn, worden getoond. En hoe mooi is het dan, dat visiteurs daarover als kritische vrienden meedenken en aanbevelingen doen. Belangrijk is dan wel een positief kritische houding van de visiteurs. We kunnen immers leren van en met elkaar. Juist doordat visiteurs op verschillende scholen komen, verschillende invullingen en uitwerkingen van daltononderwijs zien, kunnen zij scholen helpen door met hen hun expertise en ervaringen te delen. Zo zorgen we ervoor dat we met z’n allen daltononderwijs op een zo’n rijk mogelijke manier inrichten en vormgeven.

In samenwerking met Saxion en de NDV is een taskforce opgericht: een groep betrokken en ervaren mensen binnen het daltononderwijs. Alle verbeterpunten, die naar aanleiding van het onderzoek naar voren zijn gekomen, zijn verzameld, geprioriteerd en uitgezet. De opgepakte verbeterpunten worden tijdens de scholingsdagen van de visiteurs besproken en vervolgens uitgezet naar het werkveld.

Auteur: Vera Otten is lid van het algemeen bestuur van de NDV en intern begeleider op daltonschool Corlaer in Nijkerk
Beeld: Internet