Goed daltononderwijs begint en eindigt bij het zien van ieder kind

Het belangrijkste in de ontwikkeling van kinderen is ‘gezien’ worden. Wanneer je naar kinderen kijkt en hen écht ziet, zullen zij zich competent voelen. Door kinderen oprecht aandacht te geven, zullen zij groeien in hun ontwikkeling.

Om daltononderwijs als visie tot zijn recht te laten komen, is het belangrijk uit te gaan van de onderwijsbehoeften van ieder individueel kind. Zodra een kind, dat vanuit zijn eigen onderwijsbehoeften werkt, zelf zicht krijgt op zijn eigen doelen, zal het zich verantwoordelijk gaan voelen voor zijn eigen leerproces en zo het beste uit zichzelf halen. Dat betekent dat de kernwaarden van dalton vooral gedifferentieerd toegepast moeten worden. Niet ieder kind kan een even grote mate van zelfstandigheid aan. Niet ieder kind is even vaardig in samenwerken. Het ene kind zal op een bepaald vakgebied meer leerkrachtgestuurd moeten werken, terwijl het andere kind al meer leerlinggestuurd werkt. Binnen goed daltononderwijs moet dit naast elkaar kunnen bestaan. Wanneer we het daltonconcept ongedifferentieerd aanbieden, wordt het een systeem dat voor slechts enkele leerlingen positief werkt.
Zien van de onderwijsbehoeften van elk kind in je groep is het begin van een gedifferentieerde benadering, waarbij kinderen zo begeleid worden dat zij zicht krijgen op de doelen die zij willen en kunnen halen. Aangezien ieder kind uniek is, zullen zijn doelen ook uniek zijn en vraagt dit om een unieke – dus gedifferentieerde – vorm van ondersteuning door de leerkracht.

Een belangrijk middel hierbij is het coachingsgesprek. Door regelmatig met kinderen in gesprek te gaan, zullen zij steeds beter in staat zijn om hun eigen ontwikkelpunten voor ogen te krijgen en hun te halen doelen te benoemen. Deze reflectiegesprekken zijn belangrijk voor de kinderen. Het gaat erom dat het kind inzicht krijgt in zichzelf en gemotiveerd raakt om meer uit zichzelf te halen. Tegelijk zal ook de leerkracht inzicht moeten hebben in zichzelf en zijn eigen onderwijsopvatting. Hij zal zich moeten realiseren met welke bril hij naar het kind kijkt en dit zelfinzicht betrekken bij zijn keuzes in het begeleidingsgesprek.

Dat kijken naar kinderen tevens kijken naar jezelf is, vormt een terugkerend element in deze editie van DaltonVisie. In het onderzoeksartikel wordt ingegaan op de meerwaarde van daltononderwijs en hoe wij – als daltonleraren – dat zelf ervaren. Daarnaast is een reportage opgenomen van het congres voor daltonstudenten, met ditmaal het thema ´Dalton is weten waarom je onderwijst´ als het uitgangspunt; het besef dat je, om effectief te onderwijzen, jezelf consequent onder de loep moet nemen.

Auteur en Beeld: Anita Kleinjan-van Son