Met het Lees Promotie Team meer leesplezier!

Aysegül, Anne, Douwe en Timo zitten in de hal van openbare daltonschool
’t Schöppert in Hengelo (O) met elkaar te overleggen. Er wordt stevig gebrainstormd. Ze hebben bedacht dat de leerlingen in de onderbouw hun favoriete boek mee naar school moeten nemen en bedenken nu wat er voor nodig is om daar een leuke boekenbijeenkomst van te maken. Samen vormt dit groepje leerlingen uit groep 8 het LPT, het Lees Promotie Team van de school.

Lezen voor je plezier

In de afgelopen twee schooljaren heeft het team van de openbare daltonbasisschool ’t Schöppert in Hengelo haar visie op daltononderwijs eens flink opgeschud. Daarbij is ook gekeken naar de door-
werking van de daltonkernwaarden in het taal-onderwijs. ‘Learning must be fun,’ zei Parkhurst, maar het leesonderwijs op school bleek dat voor de meeste leerlingen niet te zijn. Overigens niet alleen op obs ’t Schöppert. Uit internationaal onderzoek (PISA en Pirls) blijkt dat het slecht gesteld is met het lees-plezier van leerlingen op Nederlandse scholen.

Dat vonden we op school een trieste constatering, waar wat aan gedaan moest worden. We wilden een plan maken om naast het effectief technisch en begrijpend lezen – waar de inspectie vooral naar kijkt – ook op een effectieve wijze te werken aan lees-plezier en lees- en boekpromotie. En we zouden geen daltonschool zijn als dat plan niet op een ‘daltonmanier’ tot stand zou komen, namelijk door leerlingen te betrekken en mee verantwoordelijk te maken voor de opzet en uitvoering van het plan. Zo is het idee ontstaan van het LPT, het Lees Promotie Team van ’t Schöppert.

Het LPT in actie

De start lag in een activiteit met alle leerlingen van groep 8. Daar is de vraag voorgelegd hoe groep 8 het leesplezier op school zou kunnen helpen stimuleren. De brainstorm leverde tal van ideeën op. Zo moesten er in de hal van de school boekenposters opgehangen worden, in elke klas diende er een leeshoekje en een leesplank te komen, er zou voorgelezen moeten worden door bovenbouwers bij de kleuters en in de hal zou een leeshoek ingericht moeten worden voor gebruik door de hele school. Het is maar een klein deel van de ideeën waar de leerlingen mee kwamen.
De gezamenlijke brainstorm maakte iedereen enthousiast, want toen er een groepje gekozen zou worden om de plannen verder uit te werken, wilde iedereen wel lid worden van het Lees Promotie Team.
Uiteindelijk werden er vier kinderen aangesteld, waaronder twee dyslectische kinderen voor wie het lezen op school niet altijd een pretje geweest was. Afgesproken werd dat het LPT het voortouw zou nemen, maar dat bij de uitvoering van activiteiten de andere leerlingen van groep 8 ingezet zouden worden.
Het LPT ging voortvarend aan de slag. De brainstormlijst werd zelfs uitgebreid en verschillende punten werden in een actieplan geconcretiseerd. Er werd een powerpoint gemaakt, waarmee presentaties van de plannen gegeven werden in de andere groepen. Er werd gemaild, gebeld en overlegd. Er werden brieven geschreven en sponsoren gezocht. Er werd onderhandeld met de directie van de school over een boekenbudget. En dat alles voor de inrichting van de leeshoek in de hal. Er werden leespassen voor het uitlenen van boeken in de bibliotheek en een tijdsschema voor gebruik van de leeshoek gemaakt. Er werd een voorleesshow gehouden en bovenbouwers gingen de leerlingen uit groep 3 t/m 7 helpen bij het lezen.

Dalton

De inzet van het LPT gaf de leerlingen het gevoel (mede-)eigenaar te zijn van hun onderwijs. De evaluatie van de activiteiten leverde een aantal mooie inzichten op.
De leerlingen van het LPT namen een taak op zich, waarvoor ze de verantwoordelijkheid droegen en waarover ze ook verantwoording af dienden te leggen, maar ze voelden zich ook vrij in het uitdenken van de plannen en het in uitvoering nemen van de plannen. De leerlingen namen initiatief. Ze kregen het zelfs voor elkaar om bij een meubelwinkel in de stad een mooie zitbank op de kop te tikken voor gebruik in de leeshoek.
Veel van die taken werden, na overlegd te hebben met de leerkracht, zelfstandig uitgevoerd. Taken werden evenredig verdeeld en bij het uitvoeren van die taken werd er gebruik gemaakt van elkaars kwaliteiten. De één kan immers beter onderhandelen, de ander beter presenteren en weer een ander beter schrijven.
Het LPT werd een echt team. Er werd goed samengewerkt, ook door leerlingen die niet elkaars innige vrienden waren. Er werd gegeven en genomen, naar elkaar geluisterd, overlegd, gediscussieerd en onderling feedback gegeven. Samen werden er beslissingen genomen en samen werden problemen opgelost.

Beschreven in het daltonboek

Door de activiteiten van het Lees Promotie Team werd er op de hele school meer gesproken over lezen en leesplezier dan voorheen. Bovendien bestaat het vermoeden dat er ook meer gelezen en meer plezier beleefd is aan het lezen.
Om over dat laatste in de toekomst wat meer te kunnen zeggen, heeft obs ’t Schöppert het afgelopen jaar meegedaan aan het normeringsonderzoek van een experimentele observatielijst voor leesplezier. De beslissing om deze lijst te gaan gebruiken, wordt genomen als de lijst op de markt komt.
De werkwijze van het LPT is geëvalueerd met de leerlingen en in het team. Het LPT heeft zelfs op een afsluitende studiedag van het team haar opwachting gemaakt en haar ideeën voor de toekomst van het LPT voor het voetlicht gebracht.

Mede door de positieve ervaringen van de leerlingen is besloten het LPT een structurele plaats op school te geven. De werkwijze is inmiddels beschreven en jaarlijks zal de lijst met leespromotieactiviteiten vanuit groep 8 in het daltonboek aangevuld worden met nieuwe ideeën.

En zo zitten Aysegül, Anne, Douwe en Timo, het nieuwe Lees Promotie Team voor het schooljaar 2012-2013, in de hal te overleggen: wat ga je nu met de kinderen uit groep 1 en 2 doen als ze allemaal hun favoriete boek mee naar school genomen hebben?

Auteur en Beeld: Paul Smidt
Paul Smidt is groeps-leraar van groep 8 op obs ’t Schöppert, daltonschool met Leonardo-onderwijs in Hengelo (O).