Verandering is een constante factor

Interview met Lineke Dusseljee.

Het bestuur van de Nederlandse Dalton Vereniging (NDV) is aan het verjongen. Bovendien streeft men een meer gelijkmatiger verdeling na tussen mannen en vrouwen. In Lineke Dusseljee heeft de vereniging een nieuw capabel bestuurslid gevonden: een vrouw, die bovendien de gemiddelde leeftijd in het bestuur flink naar beneden haalt. De hoogste tijd om eens nader kennis te maken.

Bikini’s verkopen op de piste

Lineke is een gevoelsmens met oog voor creativiteit. Ze voelt zich een geluksvogel. Ze heeft vaak een glimlach om haar lippen en straalt positieve energie uit. Ze is ook een vrije geest en daardoor allergisch voor situaties waarin ze opdrachten moet uitvoeren die tegen haar gevoel ingaan. Dan is er de natuurlijke neiging om weerstand te bieden en om verzet te plegen. ‘Als iemand zegt dat iets echt niet kan, waarin ik wel geloof, dan ben ik in staat om het wel te proberen. Desnoods ga ik dan bikini’s verkopen op een skipiste!’

Een school in een weiland

Zo’n zes jaar geleden werd er in het buitengebied van Zevenaar, een plaats dichter bij het Duitse Emmerich dan bij Arnhem, een brede school gebouwd. Naast een kinderopvang was er ruimte voor twee scholen, een sterrenschool en een daltonschool.
‘En toen brak ook hier de crisis uit!’, vertelt Lineke. ‘Veel van de ingeplande huizen zijn nog steeds niet gebouwd! We hebben lange tijd middenin het weiland gestaan. De koeien in de wei keken nieuwsgierig toe hoe bij ons de leerlingen leerden lezen.’

Maar ondanks het achterblijven van de nieuwbouw in de buurt, groeide daltonschool De Bem als kool. ‘Bem betekent “vlechtwerk” en dat is wat we op onze school ook willen realiseren. We hebben een modern en uniek onderwijsconcept, dat gebaseerd is op en geïnspireerd is door het gedachtegoed van Helen Parkhurst en dat vervlochten is met vernieuwende onderwijskundige facetten. We trekken leerlingen uit Zevenaar, maar ook uit de omgeving.’

Van wrakhout bouw je de mooiste mensen

‘In ons onderwijsconcept gaan we ervan uit dat kinderen veel aan talenten en eigenschappen in het leven meegekregen hebben en dat ze daarbij allemaal van elkaar verschillen. De rest van wat jou maakt tot wie je bent, sprokkel je zelf gedurende je leven bij elkaar. Drijfhout, sprokkelhout, alles komt voorbij en veel is er te gebruiken. Ieder mens bouwt daarmee zijn eigen huis, soms om te bouwen, soms om te stutten, soms om te verfraaien en soms wordt er weer wat gesloopt om opnieuw te beginnen!

Ik voel me plezierig bij dit concept, omdat ik kan bouwen en denken in mogelijkheden,’ vertelt Lineke. ‘Er kwam een schaker op school, die kinderen wilde leren schaken. De man was een schaakstuk op zich. Een geweldige kans was het. Dus regelen we het. Zo’n man komt al een paar jaar op school en als hij vertrekt zorgen we voor opvolging of we bedenken iets anders inspirerends. Kinderen die het leuk vinden, of het willen proberen, schrijven zich in. Natuurlijk zijn er ook genoeg die zeggen: “Schaken? Dat boeit me niet!”, maar die paar kinderen die het wel leuk vinden, ontnemen we niet de kans iets moois te ervaren! Zoiets als die schaaklessen plannen we structureel in maar als het ophoudt, houdt het op. Dan komt er vanzelf wel weer wat nieuws op ons pad, dat misschien weer andere kinderen aanspreekt: muziekles, schilderen, yoga, judoën. Het is een kwestie van blijven bouwen en gebruiken wat op je pad komt. Verandering is de constante factor!’

Love of learning

De nieuwe daltonschool ‘staat’ nu en daar is Dusseljee heel tevreden over. Maar het is voor haar geen tijd voor wat anders. ‘Ook al ben ik een bouwer, dat wil nog niet zeggen dat ik zou willen doorrouleren naar weer een nieuwe school, om hetzelfde kunstje nog eens te doen. Ik heb wel een rusteloze geest en ben misschien wat chaotisch en impulsief in mijn handelen, maar omdat we het goed op orde hebben op De Bem, biedt dat bij uitstek de kans om samen nog spannender en avontuurlijker onderwijs vorm te geven.’

Daarbij wil Dusseljee niet altijd in de pas lopen en zeker niet alles beredeneren. ‘90% doe je in dit vak op gevoel,’ stelt ze. ‘Als iets niet goed voelt, moet je als daltonleraar het lef hebben om je eigen visie te volgen en niet die van een ander!’
Voor Dusseljee is de leraar goud waard als hij lol heeft en passie voor zijn vak. De enige grens die er is, moet de eigen visie zijn! Dusseljee heeft wel een voorkeur voor originele, authentieke denkers. ‘Maar sommige mensen hebben ook een foefje nodig! Dat is niet erg. Bij iedereen is dat anders. Ik ben zelf een levend voorbeeld van dat het altijd net weer anders gaat. Waar het om gaat is dat je mag proberen en dat het gaat om je verbeteren! In dat proces ben ik wars van regels. Ik sta een cultuur voor van jezelf zijn, nieuwsgierig en van authenticiteit. Het gaat om het leren om moed te hebben voor het leren, voor jezelf en voor de kinderen: love of learning! Die uitspraak kunnen ze bij mij op school wel dromen!’

Twee glazen wijn in een koffiekop

‘Ik heb daar zelf wel eens moeite mee gehad,’ zegt Lineke bijna verontschuldigend, ‘durfde niet altijd voorop te gaan. Ik heb toen mezelf voorgehouden dat ik puur, authentiek en origineel wil zijn, dat ik mijn hart moet volgen en dat ik eens dingen moet gaan doen, die ik eigenlijk niet durf.
Dat lef heb ik uiteindelijk wel gehad, op een spannend moment zelfs eens met twee glazen wijn in mijn koffiekop! Ik wilde out-of-the-box, maar wist dat ik het risico liep dat mijn ideeën daarna direct de trechter in zouden gaan en dat er vervolgens gezegd zou worden dat het niet kon! Geen ruimte voor… moeilijk te beheren…, et cetera! Uiteindelijk is het me wel gelukt!’

DDD

Als daltonbestuurder staat Dusseljee op dezelfde manier in de NDV, als dat ze in haar school staat. ‘De visie is het kloppend hart van de cultuur, ook binnen de vereniging!,’ zegt ze. Ze is in het bestuur gestapt om iets nieuws te proberen, naar buiten te treden, een volgende stap te maken.
‘In de vereniging gaat het volgens mij om ‘de drie d’s’. Je hebt drijfveren (wat kan ik, wie ben ik), dromen (wat wil ik, waar word ik gelukkig van) en discipline. Dat laatste is ook nodig. Het proces geeft energie, maar vraagt ook om energie, om urgentie, om doorzettingsvermogen. Net als op school hebben we in de vereniging een dynamisch team nodig, dat vrijheid en ruimte geeft en die mensen het lef geven om te experimenteren. Het mooiste is als er nood is dat er ook iets moet gebeuren. Dat levert zelfs een gevoel van opwinding op! Nu moet het! Dan ontwikkelen mensen ook het vermogen om hun idealen verder uit te werken.’

We hebben in de vereniging de match nodig tussen visie en het individu. Het expliciteren van de visie triggert mensen om zelf in actie te komen. En als er dan ook nog de wens is om te excelleren, is authenticiteit, intensiteit, nieuwsgierigheid en daadkracht nodig.
Zoals gezegd vindt Dusseljee bouwen met wrakhout prachtig. ‘Maar als je voor je eigen status gaat,’ stelt ze tot slot, ‘zul je dat altijd een takkenbende blijven vinden.’

Auteur: René Berends
Beeld: Martijn Bakker