Columns
Maria en Helen
Bij zijn afscheid als rector van Dalton Den Haag schrijft de auteur over zijn historie in het montessori- en daltononderwijs. Hij stelt dat beide vernieuwingsrichtingen nog steeds een ‘prettige’ voorsprong hebben op het reguliere onderwijs als het gaat om het realiseren van pedagogische en didactische uitgangspunten en idealen.
Eigenaarschap, meedenken en opdenken
In dit artikel wordt aandacht geschonken aan een conclusie die getrokken is in het onderzoek dat naar het nieuwe visitatiekader is gedaan. Er moet meer aandacht komen voor het eigenaarschap van leraren over de daltonontwikkeling op school. Ze moeten meer meedenken en ook meer opdenken. Hoe dat kan, wordt in dit artikel verkend.
Onderwijs 1922
Scholen als Laterna Magica, De Wittering en De Verwondering en Spinoza20first laten zien dat gepersonaliseerd leren mogelijk is. Het onderwijs dat daar vorm krijgt, lijkt verrassend op het onderwijs dat Parkhurst al in 1922 beschrijft in haar boek Education on the Dalton Plan.
Waarom?
In deze inleiding op het tijdschrift wordt stilgestaan bij de vraag naar de essentie van de school: waarom sturen we kinderen naar school?
We zijn ontwikkel-druk. Waar is de rust?
In deze inleiding op het tijdschrift wordt de vraag gesteld of we nog wel tijd hebben voor het tot rust komen na periodes van verandering. Of ‘hoppen’ we van innovatie naar innovatie?
Werken met doelen op daltonschool De Duykeldam
In groep 8 van daltonschool De Duykeldam werkte men al met het expliciteren van de schooldoelen. Bij de start van het nieuwe schooljaar heeft men dit uitgebreid door met kinderen het gesprek aan te gaan over de doelen van het jaar.
Onderwijservaringen die vormen voor het leven…
Onderwijs in traditionele vernieuwingsscholen dient er volgens de lector van het vrijeschoolonderwijs erop gericht te zijn onderwijservaringen te bieden die ertoe bijdragen dat kinderen zich kunnen en willen ontwikkelen tot mensen die vanuit hun eigenheid, hun uniciteit, bijdragen aan de ontwikkeling van een duurzame samenleving, in sociaal en materieel opzicht.
Daltonboek: norm of vorm?
Daltononderwijs dient geborgd te worden. Daarvoor ontwikkelen scholen een daltonboek. Maar is dit daltonboek de norm of ‘slechts’ een van de vormen waarin het daltongehalte van de school geborgd kan worden?
Dalton heeft opnieuw een internationale uitstraling
Inleiding bij het themanummer van DaltonVisie over de internationale ontwikkelingen in het daltononderwijs.
Dalton en Freinet: een inspirerende integratie
In Hoofddorp zijn een daltonschool en freinetschool gefuseerd. Als daltonschool Dik Trom gaan de scholen samen verder. Toch zal het gedachtegoed achter het freinetonderwijs en de wijze waarop dit vorm krijgt in de praktijk, een waardevolle aanvulling en inspiratie blijven voor het daltononderwijs op de school.
Toekomstgericht taalonderwijs bij Dalton21
Als we over de toekomst van het onderwijs nadenken, hebben we daar visie voor nodig op het instituut ‘school’, een mens- en maatschappijvisie voor nodig en een visie nodig op hoe kinderen leren en zich ontwikkelen en op hoe onderwijs dat leren kan ondersteunen. In dit artikel wordt stilgestaan dat zulke visie hun doorwerking hebben op hoe ontwikkelingen in het taalonderwijs er uit moeten zien.
Van nature
Hoe uniek zijn de 21ste-eeuwse vaardigheden eigenlijk? Zijn die niet nagenoeg hetzelfde als de vaardigheden die de mensen in de 4de eeuw voor Christus nodig hadden?
Vernieuwingsbevreesd of vernieuwingsbereid
Hoewel leraren in het daltononderwijs in de geschiedenis vaak wel vooropliepen in het invoeren van vernieuwingen, lijken sommige daltonscholen tegenwoordig wat bevreesd om vernieuwingen door te voeren.
Hoe praten wij met de baas
De oud-voorzitter van de NDV roept op om filosofische vaardigheden te ontwikkelen om daarmee beter in staat te zijn een mens zonder vrees te worden.
Leden structureel vaker betrekken bij beleidsvorming
De auteur wijst op de zeer matige opkomst tijdens de Algemene Ledenvergadering en roept het bestuur op de leden structureel en vaker te betrekken bij beleidsvorming en de regiocapaciteit beter te benutten.
Lef
Omdat lef het thema was van de afgelopen daltonconferentie, staat de auteur stil bij de betekenis van het woord.
Hoe kan het dat veel reguliere scholen op daltonscholen lijken?
De auteur verbaast zich over het feit dat veel niet-daltonscholen zo ‘dalton’ aandoen. Dat kan, is zijn conclusie, doordat de uitgangspunten van het daltononderwijs zo flexibel te interpreteren zijn.
Effectiviteit als kernwaarde
Effectiviteit is een kernwaarde van daltononderwijs geworden. Daarbij volgt de NDV het gedachtegoed van Parkhurst, die zei dat daltononderwijs ‘an efficiency measure’ is. Toch is het – naar de ideeën van Gert Biesta – goed, om toch altijd de vraag te blijven stellen: effectief voor wat? Effectief onderwijs is namelijk niet hetzelfde als goed onderwijs.
En nu verder…
Na een jaar met veel ontwikkelingen, waarin het team van de Lorentzschool in Hilversum in een ‘daltonflow’ verkeerde, ervaart de school daarna dat het belangrijk is om de experimenteerfase te ontstijgen, afspraken vast te leggen en deze te borgen.
Kort door de bocht!
De auteur spreekt zijn verwondering uit over wat wetenschappelijk onderzoek oplevert over de effectiviteit van daltononderwijs. Op cognitief terrein scoort daltononderwijs niet slechter (of beter) (Van der Zee) en het bieden van (veel) vrijheid leidt ook niet tot effectief onderwijs. Vreemd vindt hij het dan, dat tegenwoordig veel scholen aangeven dat ‘de taak niet af hoeft, als de doelen maar worden bereikt’.
Een fantastisch daltonjaar
De auteur kijkt terug op zijn eerste jaar als directeur op een daltonschool.
Jij-doelen
De in zwang geraakte term ‘ik-doelen’ lijken nog steeds erg op ‘jij’-doelen, stelt de auteur. Het is nog vooral de leraar die de doelen namelijk bepaalt. Pas als leerlingen doelen zelf bepalen, zou je kunnen spreken van ‘ik’-doelen.
Daltonvisitatie en inspectiebezoek
Verslag van een inspecteur die meegelopen heeft als observant met een visitatie van een daltonschool door een visitatiecommissie. De commissie werd gezien als een critical friend, die zorgvuldig, professioneel en collegiaal samenwerkte en die een meerwaarde vormde voor de bezochte school.
Trots op dalton
De voorzitter van de NDV bespreekt waarom hij trots is op dalton. Hij noemt onder andere borging en reflectie, de visitatie en het komen tot zelfsturende deelteams als belangrijke ontwikkelingen.
Anti-reflectieterreur
Reflectie is een kernwaarde van daltononderwijs. Maar als reflectie een verplichting wordt, zonder dat er een intrinsieke behoefte is om van werkervaringen te leren, dan ontstaat er een reflectieterreur.
Van een oude rot, oude wijn en de kwaliteit van het onderwijs
De auteur vertelt over zijn werk als coach bij het programma leerKRACHT. Jonge en ervaren leraren bieden elkaar steun tijdens die bijeenkomsten waarbij samen verkend wordt hoe lessen voorbereid en gegeven moeten worden. Het helpt de inspiratie van leraren te verhogen.
Onderzoekend leren
Jonge kinderen werken als wetenschappers. Er valt hen iets op, wat leidt tot een hypothese en dat onderzoeken ze vervolgens. Het onderzoekend denken en handelen van peuters en kleuters is puur intuïtief en onbewust. Het is een opdracht voor (dalton)onderwijs om deze intuïtieve en onbewuste manier van onderzoeken expliciet en doelgericht te bevorderen.
Pyjama en Xbox, kinderrecht nummer 4 en 5
Leraren zouden les moeten geven met de kinderrechten 4 en 5 in de hand: kinderen hebben het recht om zich fijn te voelen en om te spelen.
Iedere daltonschool verdient een creatieve directeur met visie, passie en zelfreflectie
Iedere daltonschool verdient een creatieve directeur met visie, passie en zelfreflectie. Bij de visitatie zou daarom elke directeur dan ook over zijn passie bevraagd moeten worden.
Onderwijs moet niet volgen, maar onderbreken
Hoogleraar Gert Biesta gaat in op het gegeven dat in het onderwijs nooit iets in absolute zin wenselijk of onwenselijk is: altijd is er de vraag waarvoor iets wenselijk is. De taak van het onderwijs ligt niet in het volgen van het kind, maar in het kritisch bevragen van het kind.
De d van dalton, doen, denken en durven
Wat betekent het om directeur te worden van een nieuw (dalton-)kindcentrum? De auteur beschrijft zijn ervaringen in Kindcentrum De Bongerd in Oirschot.
Voorbij de pret van het meetbaarheidsfeestje
De auteur stelt de vraag of ‘al dat meten’ dat we doen wel de sleutel biedt voor goed onderwijs en voor de totale ontwikkeling van al onze leerlingen.
Fouten maken mag, want daar leer je van. Maar mag het ook echt?
Tieners mogen zijn wie ze zijn, wnat ze verkeren in een ontwikkelingsfase waarin ze nog niet zo goed weten hoe het moet. Maar mogen ze dat wel, fouten maken?
Zelfevaluatie
Zelfevaluatie van scholen gaat een belangrijke rol spelen in het nieuw te ontwikkelen visitatiekader. Teams worden daardoor meer eigenaar van hun eigen ontwikkeling. Maar lopen we ook hier niet het gevaar van een top-downbenadering?
‘Why, how and what’ in traditionele vernieuwingsscholen
De auteur maakte de overstap van montessori- naar het daltononderwijs. Het verschil zit hem er misschien in dat montessorionderwijs wat meer oog heeft voor de ontwikkelingsfasen van een individu en dat daltononderwijs wat meer aandacht heeft voor samenwerkingsvormen en organisatiemodellen. Wat beiden anders hebben dan reguliere scholen, is dat kinderen zichzelf mogen zijn, ook als dat pubergedrag met zich meebrengt.
Volwassen worden in vrijheid
De tijd dat Frank Evenblij op een daltonschool zat, was de gelukkigste uit zijn schooltijd. Er was vertrouwen dat het met examens en tentamens wel goed zou komen, ook al werd niet elke les goed geleerd en er werd gesproken over de dromen die de leerlingen over hun leven hadden.
Instructiestout
Als leraren hun leerlingen niet kennen en hun instructie niet afstemmen op leerlingen, past het wel bij dalton als leerlingen instructiestout zijn, instructie-eigenwijs (Instructional Disobedience).
Een taakformat om te differentiëren. De aanbeveling
De auteur, daltonopleidster, heeft coördinatoren uitgedaagd een format voor de taak te ontwikkelingen, die gebruikt kan worden om meer differentiatie te bieden. In het artikel wordt het resultaat besproken.
Dalton +
Ook al wijst de Onderwijsinspectie vooral op de kwaliteit van het taal- en rekenonderwijs, daltononderwijs staat voor een bredere vorm van onderwijs. Als we de hele dag dalton zijn, zouden we dat Dalton + kunnen noemen.
De kracht van leerlingen aanboren
Meer vrijheid en verantwoordelijkheid geven aan kinderen, meer zelfstandigheid en sociale competenties leiden tot ‘flourishing’, het tot bloei komen van mensen. Laten daltonscholen hierbij voorop blijven lopen.
Moeten of mogen
De Vlaamse hoogleraar Vandersteenkiste introduceerde het woord moetivatie. Laten we waken voor te veel moetivatie. En daarom streven naar motivatie en het plezier in het werk, dat gerealiseerd kan worden door de vrijheid van het mogen maken van keuzes.
Leren van je ervaringen
De turner Epke Zonderland, winnaar van een gouden olympische medaille op de rekstok, vertelt hoe hij op daltonschool Sint Jozef in Lemmer, heeft leren plannen. Daar heeft hij nog steeds profijt van.
Goed daltononderwijs begint en eindigt bij het zien van ieder kind
Een pleidooi om toch vooral ervoor te zorgen dat we in het daltononderwijs alle kinderen ‘zien’. Het gezien worden is een basisvoorwaarde voor het groeien in ontwikkeling.
Het wiel is allang uitgevonden
Kinderboekenschrijver Jacques Vriens wijst erop dat veel vernieuwers leraren voortdurend wijsmaken dat er weer iets ‘nieuws’ bedacht is. Maar veel daarvan is oude wijn in nieuwe zakken, een pleidooi om toch vooral bij Montessori, Parkhurst, Petersen, Freinet en Steiner te gaan kijken.
Wat werkt!
Het Nederlandse onderwijs wordt opgeroepen te reageren op de plannen van het Onderwijsplatform 2032. De auteur roept daltonleraren op te reageren.
Lijstjes
Het enthousiast brainstormen over nieuwe ontwikkelingen op school levert vaak op dat er lijstjes gemaakt worden, maar als die lijstjes geborgd moeten worden, worden lijstjes al te snel afvinklijstjes die aanzetten tot behoudzucht en controle. Dan is de inspiratie van de oorspronkelijke brainstorm snel verdwenen.
Doe de instructie niet tekort
Daltononderwijs betekent niet dat er niet of nauwelijks instructie gegeven moet worden.
Keuzes
Het maken van keuzes wordt steeds belangrijker in de wereld. Daarom moeten we in het daltononderwijs werk blijven van maken van dit element van het daltonwerk.
Vorm volgt functie
Als een schoolbestuur differentiatie wil stimuleren door uit te gaan van groepsplannen met drie groepen, moeten daltonscholen een alternatief hiervoor zoeken, die past bij hun daltonvisie. Vorm volgt immers functie.
We zitten in een dalton-flow
Het nadenken over nieuwbouw voor de daltonschool in Hilversum zorgt voor een frisse wind op school. Het is heerlijk om in een ‘dalton-flow’ te zitten.
Voor het leven
We doen er op school van alles aan om leerlingen hun diploma te laten behalen, maar bereiden we ze eigenlijk wel voldoende voor op het leven daarna, zonder mentor, oudergesprekken en handelingsplannen?
Digiregie
Leraren willen, net als hun kinderen, zelf aan de knoppen zitten. Daarom moeten we naar lerarenregie streven en niet naar digiregie, waarbij software-engineers van uitgeverijen bepalen wat er in de klas dient te gebeuren.
Dalton, een wereldvisie
Googelend op het woord ‘dalton’ levert vooral hits op die met onderwijs te maken hebben.
Verbeelding blijft nodig
De oud-voorzitter van de NDV pleit in dit artikel ervoor de verbeelding vooral niet uit ons onderwijs te schrappen. Hij verwijst daarbij naar het gedachtegoed van de Amerikaan Daniël Pink, zoals hij dat uitwerkte in het boek A whole New Mind. Dit gedachtegoed helpt de mensheid misschien de uitdagingen van de toekomst aan te kunnen.
Uitbreiding van takentijd
Een pleidooi voor het uitbreiden van de tijd om kinderen aan hun taak te laten werken. Die uitbreiding van takentijd kan onder andere gecreëerd worden tijdens een verlengde, geactiveerde inloop.
Stenen vos
De auteur van zeer korte verhalen (zkv’s), A. Snijders, blikt terug op zijn jaren op het Spinoza (Dalton) Lyceum in Amsterdam.
